ΑΝΑΛΥΣΗ STRATFOR ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ

Εξαιρετικής σημασίας για την κατανόηση όσων συμβαίνουν στην Ανατολική Μεσόγειο, ή μάλλον, για την ακρίβεια, ποια είναι η αμερικανική οπτική επί των εξελίξεων, είναι οι αποκαλύψεις από την ηλεκτρονική αλληλογραφία του STRATFOR η οποία υποκλάπηκε και κατέληξε στα χέρια των διαχειριστών του WikiLeaks. Τις αποκαλύψεις φέρνει στο φως της δημοσιότητας η εφημερίδα «Τα ΝΕΑ» η οποία αγόρασε όσα αφορούν στα ελληνικά εθνικά συμφέροντα.

Ενδιαφέρον έχει το η δυσφορία του ηλίθιου – προφανώς – αναλυτή του STRATFOR για το ότι η ΝΟΜΙΜΗ (η έμφαση δική μας) κυβέρνηση της Κύπρου προχώρησε σε συμφωνίες χάραξης ΑΟΖ με τους γείτονες. Το αναφέρουμε για να καταδείξουμε τον βαθμό επιρροής της Άγκυρας στο εν λόγω thnik tank στο πλαίσιο της παγκόσμιας επικοινωνιακής της πολιτικής. Ακολουθεί το εξαιρετικά σημαντικό και αποκαλυπτικό άρθρο της Αριστοτελίας Πελώνη για τη στάση των Τούρκων απέναντι στα κυπριακά κοιτάσματα υδρογονανθράκων, καθώς επίσης και στο πως έβλεπαν οι Αμερικανοί αναλυτές την προσέγγιση της Ελλάδας με το Ισραήλ:

Αποφασισμένη για στρατιωτική αντιπαράθεση στην Ανατολική Μεσόγειο όταν η Κυπριακή Δημοκρατία φθάσει στο στάδιο παραγωγής του φυσικού αερίου από το Οικόπεδο 12 δήλωνε η τουρκική πλευρά διά των πληροφοριοδοτών της στη Stratfor το περασμένο φθινόπωρο, όταν δοκίμαζε τα νερά και τα νεύρα Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ προκαλώντας ένταση στην περιοχή.

Οι αναλυτές της εταιρείας, πάντως, όπως προκύπτει από την αλληλογραφία που αποκτήθηκε από το Wikileaks, πίστευαν ότι η τόσο η Λευκωσία όσο και η Αθήνα, εκμεταλλεύθηκαν τη ρήξη των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων για να συμμαχήσουν με το Ισραήλ. Εκείνο με την πλευρά του, σημείωναν, «χαίρεται που βλέπει την Τουρκία να πιέζεται».

«Η επίσημη πολιτική της Τουρκίας είναι να περιμένει μέχρι η Κύπρος να μπει στο στάδιο παραγωγής για να αναλάβει αποφασιστική δράση. Μια στρατιωτική αντιπαράθεση είναι πιθανή μέχρι τότε, παρ’ όλο που οι ναυτικές διενέξεις θα λάβουν χώρα με συγκρατημένο τρόπο. Αυτό είναι παράξενο, και παρότι μπορεί να δείξουν αυτοσυγκράτηση, υπάρχει χώρος για λάθος υπολογισμούς και λάθη που θα μπορούσαν να κλιμακώσουν την κατάσταση», γράφει αναλυτής της Stratfor, απηχώντας «τουρκικές ενεργειακές πηγές» στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου, όταν η Άγκυρα έστρωνε σκηνικό έντασης στην περιοχή.

Ο αναλυτής εκτιμούσε μάλιστα ότι οι κινήσεις της Τουρκίας έχουν περισσότερο στόχο να δείξουν ότι δεν είναι διατεθειμένη να μείνει άπραγη προκειμένου να διασφαλίσει τα συμφέροντά της στην περιοχή, ενώ λέει ότι «οποιαδήποτε τουρκική αδυναμία θα μπορούσε να ενθαρρύνει την Ελλάδα να προωθήσει τις απαιτήσεις της στο Αιγαίο, κάτι που θα ανάγκαζε την Τουρκία να παρέμβει δίχως δισταγμό. Αν η Τουρκία μείνει άπραγη στην ελληνοκυπριακή κίνηση, η Ελλάδα θα είχε περισσότερες δυνατότητες να κάνει κάτι τέτοιο.

Πάντως, ο τούρκος αναλυτής επανέρχεται στο σενάριο πολεμικής αντιπαράθεσης σε άλλο μήνυμα, επαναλαμβάνοντας πως οι πηγές του τού μεταφέρουν πως «η Τουρκία μπορεί να ανεχθεί την κυπριακή φάση των ερευνών, αλλά η πολιτική της είναι να εμποδίσει την παραγωγή με κάθε κόστος. Η πραγματική πρόκληση για την Τουρκία θα προκύψει όταν η Κύπρος φτάσει στη φάση παραγωγής, αν στο μεταξύ δεν βρεθεί ένας συμβιβασμός ανάμεσα στις δύο πλευρές».

ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ. Σε μήνυμα της ίδιας μέρας ειδικός αναλυτής γράφει για τον ενεργειακό ανταγωνισμό Τουρκίας -Κύπρου, ενώ με αφορμή την είδηση ότι τουρκικά ερευνητικά πλοία κατευθύνονται προς τα κατεχόμενα σημειώνει: «Εχουν στείλει φρεγάτες ή όχι; Πρέπει να το επαληθεύσουμε. Αυτό θα προσδιορίσει αν θα δούμε να κλιμακώνεται σε κάτι πιο σοβαρό». Ταυτόχρονα, εκφράζει τη δυσφορία του για το γεγονός ότι παρότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει εξουσία στο βόρειο τμήμα του νησιού προχώρησε σε διμερείς συμφωνίες ΑΟΖ με τους γείτονές της, ενώ προσθέτει ότι προφανώς η Κύπρος αδειοδότησε σε πρώτη φάση μόνο το Οικόπεδο 12 επειδή συνορεύει με το Ισραήλ, ώστε να εκμεταλλευθεί τη ρήξη στον άξονα Τελ-Αβίβ – Άγκυρας.

«Οι Ελληνοκύπριοι υποθέτουν ότι τα τουρκικά πλοία δεν θα πλησίαζαν ισραηλινές ακτές για να εμποδίσουν έρευνες στο Οικόπεδο 12. Γιατί; Φαίνεται ότι υπάρχει πολύς χώρος για μανούβρες. Για την ισραηλινή κυβέρνηση είναι μεγάλη ευκαιρία να δείξει πως τα πράγματα θα μπορούσαν να δυσκολέψουν για την τουρκική κυβέρνηση αν δεν αλλάξει στάση απέναντι στο Ισραήλ. Δεν νομίζω ότι οι Ισραηλινοί θέλουν να κλιμακώσουν, χαίρονται απλώς να βλέπουν τους Τούρκους να πιέζονται και να βλέπουν να εκτίθενται τα όρια της τουρκικής ρητορικής στην Ανατολική Μεσόγειο».

Συναγερμός για τον στολίσκο των ακτιβιστών

Το περασμένο φθινόπωρο (Σεπτέμβριος) συναγερμό προκαλεί στη Stratfor η είδηση από επίσημα χείλη – του ίδιου του Ταγίπ Ερντογάν – ότι τουρκικά πολεμικά πλοία θα συνοδεύσουν στολίσκο με ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Γάζα. Αναλυτής στέλνει μήνυμα σε σειρά συναδέλφων του ζητώντας να μάθει τον αριθμό και το μέγεθος των τουρκικών πλοίων και στέλνει σήμα στις «πηγές» της εταιρείας να ενημερώσουν για το ποιοι είναι οι τουρκικοί κανόνες εμπλοκής. «Το να συνοδεύεις άοπλα πλοία μέσα από έναν αποτελεσματικό ναυτικό αποκλεισμό δεν είναι εύκολη δουλειά», γράφει, ενώ έτερος αναλυτής απαντά πως το ερώτημα είναι πόσο μακριά είναι διατεθειμένοι να φτάσουν οι Τούρκοι «και ποια θα είναι η ισραηλινή αντίδραση στις τουρκικές κινήσεις».

Ένας από τους αναλυτές περιγράφει την τακτική των Ισραηλινών: «Χτύπησαν το ‘Μαβί Μαρμαρά’ σε διεθνή ύδατα. Το ισραηλινό δόγμα υπαγορεύει να χτυπούν τη νύχτα με την κάλυψη του σκοταδιού. Αυτό σημαίνει ότι έπρεπε να τους χτυπήσουν το τελευταίο βράδυ πριν φτάσουν στα ύδατα της Γάζας, γιατί μπορείς να διασχίσεις όλα τα ύδατα της Γάζας σε λίγες ώρες ακόμη και με ένα αργό πλοίο. Είναι η διακηρυγμένη πρόθεση διαχείρισης του αποκλεισμού που το Ισραήλ έχει χρησιμοποιήσει ως δικαιολογία και στο παρελθόν και όχι η πραγματική πράξη. Όλο αυτό με τα τουρκικά πλοία περιπλέκει το τακτικό σενάριο και κάνει το πλεονέκτημα του Ισραήλ, όπως το να επιχειρεί τη νύχτα, ακόμη πιο σημαντικό». Καταλήγουν δε ότι όλα εξαρτώνται από τις πολιτικές αποφάσεις.

Ο τουρκικός αντιπερισπασμός με το Λίβανο

Εντύπωση προκαλούν στους αναλυτές της Stratfor τον περασμένο Σεπτέμβριο οι δημοσιογραφικές πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες, παρά τις τουρκικές απειλές, η Noble θα προχωρήσει στις έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ. «Πρέπει να το επιβεβαιώσουμε με τη Noble», σημειώνει αναλυτής, προσθέτοντας ότι τα κυπριακά μέσα ενημέρωσης ανεβάζουν πολύ το θέμα.

Λίγο αργότερα, τον περασμένο Οκτώβριο, η είδηση ότι αντιπροσωπεία του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών θα μετέβαινε στον Λίβανο για να συζητήσει για τη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών Κύπρου – Λιβάνου, όπως ήταν αναμενόμενο, θεωρήθηκε ως προσπάθεια της Τουρκίας να υπονομεύσει την εξέλιξη των ερευνών για φυσικό αέριο και πετρέλαιο στην περιοχή. Υπενθυμίζεται ότι Κύπρος και Λίβανος υπέγραψαν την εν λόγω συμφωνία το 2007, αλλά η Βηρυτός δεν την έχει επικυρώσει ακόμη από τη Βουλή προφασιζόμενη τεχνικά προβλήματα, ενώ επί της ουσίας είναι οι παρεμβάσεις της Τουρκίας αυτές που υπονομεύουν τη συμφωνία.

«Το περίμενα», γράφει σε μήνυμά του αναλυτής, σημειώνοντας ότι «η Τουρκία εξισορροπεί τις κινήσεις της Κύπρου συντασσόμενη με τον Λίβανο. «Ο Λίβανος και το Ισραήλ βρίσκονται σε διαμάχη για την οριοθέτηση ΑΟΖ. Η Κύπρος γνωρίζει ότι μπορεί να προωθήσει τις φιλοδοξίες της για έρευνες λόγω της διαφωνίας ανάμεσα στην Τουρκία και στο Ισραήλ. Λάβετε υπόψιν σας ότι Κύπρος και Ισραήλ υπέγραψαν συμφωνία ΑΟΖ λίγους μήνες μετά το περιστατικό με το «Μαβί Μαρμαρά». Οπότε, δεν νομίζω ότι θα προσαρμόσει τη συμφωνία της με τον Λίβανο εις βάρος του Ισραήλ.
Η Τουρκία βλέπει μια ευκαιρία να χρησιμοποιήσει αυτή τη διαφωνία για να συγκρατήσει την Κύπρο και το Ισραήλ, αλλά τι μπορεί να κάνει;», αναρωτιέται. Σε άλλο ηλεκτρονικό του μήνυμα ο ίδιος αναλυτής σημειώνει ότι η Κύπρος «εξαρτάται από τη στήριξη του Ισραήλ έναντι της τουρκικής επιθετικότητας».

«Η Ελλάδα είναι το τέλειο εργαλείο για το Ισραήλ»

Εντύπωση είχε προκαλέσει στη Stratfor η ιστορική επίσκεψη του Γιώργου Παπανδρέου στο Ισραήλ τον Ιούλιο του 2010, την οποία ακολούθησε η επίσης ιστορική επίσκεψη Νετανιάχου στην Αθήνα τον Αύγουστο του 2010. Όπως προκύπτει από ηλεκτρονική αλληλογραφία αναλυτών της εταιρείας, εκτιμούσαν πως η ελληνοϊσραηλινή προσέγγιση σχετιζόταν και με την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, επειδή «είναι σαφές πια για την Αθήνα ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη την Άγκυρα στο Αιγαίο». Είχε, όμως, να κάνει και με τη ρήξη των σχέσεων του Ισραήλ με την Τουρκία.

Την ημέρα της επίσκεψης Νετανιάχου στην Αθήνα, σε ηλεκτρονικό του μήνυμα, αναλυτής ειδικευμένος στην Τουρκία γράφει: «Η Ελλάδα είναι το τέλειο εργαλείο για το Ισραήλ. Η Ελλάδα είναι ο βασικός αντίπαλος της Τουρκίας εδώ και χρόνια. Οι δύο χώρες κατάφεραν να διατηρήσουν ισορροπία δυνάμεων μέχρι πρόσφατα. Ωστόσο, την ώρα που η Αθήνα υποφέρει οικονομικά και καθώς η Τουρκία εδραιώνει τον εαυτό της ως αναδυόμενη δύναμη στην περιοχή, η Αθήνα γίνεται όλο και λιγότερο απειλητικός παράγοντας για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας. Για την Τουρκία και την Ελλάδα το βασικό σημείο ανταγωνισμού είναι το Αιγαίο, που είναι κρίσιμο για τον ελληνικό έλεγχο της ηπειρωτικής χώρας και χιλιάδων νησιών… Γι’ αυτό είναι η επίδραση που θα έχει στην Τουρκία που κάνει τις θερμές σχέσεις Ελλάδας – Ισραήλ τόσο επωφελείς και για τις δύο πλευρές».

Το ίδιο μήνυμα έκανε λόγο για αλλαγή στην πολιτική πραγματικότητα, καθώς η Αθήνα υπήρξε στο παρελθόν φιλοαραβική. Όμως «τώρα η Αθήνα βλέπει μια ευκαιρία να στείλει ένα μήνυμα στην Τουρκία. Και το Ισραήλ ελπίζει ότι η Τουρκία θα ανησυχήσει». Ωστόσο, καταλήγει το μήνυμα, «η Ελλάδα ως σύμμαχος δεν είναι σε καμιά περίπτωση υποκατάστατο της Τουρκίας από την ισραηλινή άποψη, γιατί δεν έχει καμιά επιρροή στον αραβικό κόσμο».